FANTASIE INDE PINKER

Griet Opsommer: Vorig jaar maakten we kennis met De Figuranten vanuit onze type 3 werking. Daar zaten jongeren met mooie verhalen, maar die niet de taal vonden om die te vertellen. Via een subsidiedossier van Cultuurkuur wilden we daar een antwoord op vinden en daarvoor hadden we een partner nodig met ervaring in onze doelgroep. Maar ik was ook op zoek naar een organisatie die ons de mogelijkheid tot een professioneel eindresultaat kon geven. In de omgeving zijn er weinig mogelijkheden, dus daarom zijn we al snel bij De Figuranten uitgekomen. Persoonlijk kende ik de organisatie omdat ik al vaak naar voorstellingen ging kijken, dus ik had er ook wel wat vertrouwen in. De klik was er meteen en voor we het goed en wel beseften, waren we vertrokken met het project ‘Je heb nooit woorden teveel’ (waarbij drie jongeren een dichtbundel schreven in samenwerking met Maarten Inghels - Lees hier meer). Tijdens dit eerste project kwam een mogelijk volgend traject enkele keer ter sprake. Ook hiervoor waren De Figuranten meteen enthousiast. Op school hebben we een groep, groep 14, waarvan ik dacht dat ze best wel wat voeling zouden kunnen hebben met theater. Daarom zijn we nu - los van een subsidiedossier - een traject op maat van deze groep aan het doen.

Ervaringen de moeite waard maken

In Groep 14  zitten een aantal mensen met een grote voorliefde voor het dramatische, maar er zit ook gewoon heel wat uitzonderlijk talent bij. Dat zijn dingen die de keuze voor theater hebben gegidst. Maar er is eigenlijk nog een andere reden waarom ik zo graag met deze groep wil werken. Deze jongeren zijn al wat ouder: door subsidiëring van de zorg weten velen niet wanneer ze zullen afstuderen. Ze zijn bijvoorbeeld 25 jaar en zitten toch nog in dat secundair. Daarin voel ik een grote plicht om het voor hen boeiend te houden. Het is een vrij absurde situatie, natuurlijk: door iets wat buiten hun controle ligt, kunnen ze de school nog niet verlaten en inruilen voor reguliere zorgverlening. Dat is hun schuld niet. Dan is het onze plicht als school om de ervaringen hier de moeite waard te maken. Ons project met De Figuranten kadert eigenlijk binnen dat idee. Het zou jammer zijn mochten deze mensen hun tijd gewoon moeten uitzitten. We proberen het open te trekken, en buiten de muren van de school te stappen. We zien integratie vaak als de buitenwereld die open moet staan om onze mensen te verwelkomen, maar het werkt ook omgekeerd: wij duwen hen naar buiten en zullen zo wel zorgen dat ze overal verwelkomd worden.

Samen onderweg naar een eindresultaat

Nu, toen ik dat idee had, heb ik ook met de groep besproken of ze dit wilden doen en wat ze daaruit verwachtten. Het is altijd mijn bedoeling om hen in elke stap mee te laten denken. Gelukkig waren ze van minuut één enorm enthousiast. Voordat De Figuranten langskwamen, hebben we dan ook een klein voortraject in de klas gedaan om te kunnen starten van een gemeenschappelijke basis. Niet iedereen kent evenveel van theater, maar zo was de groei toch al ingezet voor alles begon. We hebben ook een aantal lessen stilgestaan bij ieders persoonlijkheid, om ons op een fijne manier voor te stellen aan Tuur en Hendrik. Iedereen heeft een soort poster gemaakt met alles dat hen typeert: fysieke kenmerken, maar ook dromen en ideeën. Dat was heel chique. De eerste sessie met Tuur was het uiteraard wat onwennig, maar dat heeft niet lang geduurd. Ze waren allemaal fan van Tuur Frituur en die vrijdagen zijn dan ook telkens opnieuw een echte hoogdag voor de groep. We zijn ook al heel wat grappige dingen tegengekomen. In het begin deden ze vaak de voorbeelden van Tuur na, terwijl hij natuurlijk wilde dat ze hun eigen ding deden. Dat zijn geestige momenten, maar dat opent ook de mogelijkheid tot groei. Het is een enthousiaste, soms onstuimige groep, maar binnen dit project vinden ze ook veel tijd en ruimte voor serieuzere of diepere zaken. Ze zijn ook heel erg betrouwbaar, al kan de buitenwereld hen soms als wispelturig beschouwen. Ze zien dit echt als een heel groot engagement en gaan zich vast en zeker volledig smijten. Het is dan ook belangrijk dat ze een eindresultaat kunnen tonen – het is niet daarom dat ze hun best doen op vrijdag– maar het is wel een mooie kers op de taart. Ze krijgen niet vaak zoveel bevestiging op dat niveau. Veel mensen bekijken hen vaak enkel als personen met een beperking, maar theater geeft hen de kans om zichzelf te tonen als boodschappers van emoties, verhalen, fantasie.

Het is ook fantastisch om te zien hoe veel stille leerlingen toch degenen zijn die hier van opleven, niet enkel de grote monden. Dat betekent toch ook weer dat dit geweldig goed is voor hun zelfvertrouwen. Het is ook fijn hoe Tuur en Hendrik daarmee omgaan. Hun thema en de uitwerking zorgt ervoor dat ze echt aan de slag kunnen met hun sterktes, maar niet worden neergehaald door dingen waar ze niet goed in zijn of niet zo comfortabel mee zijn. Op een gegeven moment mochten ze ook ‘coronabeest’ spelen. Dat lag heel dicht bij het echte leven, maar breekt veel creativiteit open die hen echt doet stralen. Iedereen krijgt ook een rol die goed bij hen past, omdat ze niet alleen moeten spelen, maar ook de kostuums uitzoeken en zo. Iedereen vindt daarin wel iets waar ze in kunnen schitteren, en dat is machtig om te zien.